[av_heading tag=’h3′ padding=’10’ heading=’Ugovor o bavljenju sportom’ color=” style=” custom_font=” size=” subheading_active=” subheading_size=’15’ custom_class=”][/av_heading]
[av_heading tag=’h3′ padding=’10’ heading=” color=” style=” custom_font=” size=” subheading_active=” subheading_size=’15’ custom_class=”][/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Autor: Saša Markota
Revoziju sprovela: Nina Nikolić
[/av_textblock]
[av_heading tag=’h3′ padding=’10’ heading=” color=” style=” custom_font=” size=” subheading_active=” subheading_size=’15’ custom_class=”][/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Ugovori se javljaju u svim oblastima sportske industrije, bilo to ugovor o sponzorstvu, zakupu objekta, prodaji karata, osiguranju. Kao posebna vrsta javlja se ugovor o bavljenju sportom koji je po svojoj prirodi ugovor o radu te se na njega shodno primenjuju odredbe Zakona o sportu[1] kao lex specialis i Zakona o radu[2] i Zakona o obligacionim odnosima[3] kao lex generalis. Sportista može da se bavi sportom amaterski ili profesionalno i u oba slučaja se prava, obaveze i odgovornost sportiste mogu urediti ugovorom o bavljenju sportom. Razlika je što se kod ugovora koji zaključi sportista amater bavljenje sportom smatra radom van radnog odnosa[4].
Zakon o sportu nije dosledan u upotrebi naziva „Ugovor o bavljenju sportom“ tako da se u pojedinim članovima upotrebljava i generičan naziv „Ugovor o radu“. Iako ugovor o bavljenju sportom jeste jedna uža kategorija ugovora o radu, zbog svojih specifičnosti i razlika u odnosu na ugovor o radu, prikladnije je je da se dosleno pridržavamo naziva „Ugovor o bavljenju sportom“. Imajući to u vidu možemo ustanoviti sledeće karakteristike pomenutog ugovora.
Ugovor o bavljenju sportom je formalan pravni posao. Obavezna je pisana forma i registracija kod nadležnog nacionalnog granskog sportskog saveza, u protivnom ugovor je ništav[5]. Nadležni nacionalni granski sportski savez takođe mora biti obavešten i u slučaju utvrđivanja ništavosti, poništenja, sporazumnog raskida ugovora ili raskida ugovora između sportske organizacije i sportiste zbog neispunjenja ugovornih obaveza. Neobaveštavanje nadležnog nacionalnog granskog sportskog saveza povlači mogućnost izricanja novčane kazne[6]. Raskid ugovora između sportiste i sportske organizacije zbog neispunjenja ugovornih obaveza vrši se odlukom nadležnog suda ili ad hoc arbitraže ili stalnog arbitražnog suda pri nadležnom granskom sportskom savezu[7]. Pre zaključenja ugovora, sportska organizacija je dužna da obavesti sportistu o pravima, obavezama i odgovornostima koje proističu iz zakona, sportskih pravila nadležnog nacionalnog granskog saveza i opštih akata sportske organizacije, kolektivnog ugovora, pravilnika o radu (kad nije zaključen kolektivni ugovor kod poslodavca) i ugovora o bavljenju sportom između sportiste i sportske organizacije.
Bitan element ovog ugovora je i rok na koji se zaključuje. Naime, ugovor o radu može da se zasnuje na određeno i na neodrđeno vreme[8], dok ugovor o bavljenu sportom može da se zaključi samo na određeno vreme i to najviše na pet godina[9]. Još jedna razlika u odnosu na Zakon o radu jeste i to da ukoliko poslodavac sa zaposlenim ne zaključi ugovor o radu smatra se da zaposleni zasniva radni odnos danom stupanja na rad, dok takva mogućnost ne postoji u Zakonu o sportu. Sportska organizacija će se kazniti novčano ukoliko sa sportistom koji se profesionalno bavi aktivnostima u toj sportskoj organizaciji ne zaključi ugovor o radu[10]. Sportski amater se može baviti sportskim aktivnostima u organizaciji bez zaključenja ugovora o bavljenju sportom. Tada su njegova prava utvrđena sportskim pravilima i opštim aktom sportske organizacije[11].
Da bi se ugovor o bavljenju sportom zaključio sa licem koje nema potpunu poslovnu sposobnost potrebna je pismena saglasnost roditelja, odnosno staratelja a na osnovu prethodno utvrđene zdravstvene sposobnosti od strane nadležne zdravstvene ustanove ili zavoda nadležnog za sport i medicinu sporta[12]. Zakon o sportu izričito propisuje zabranu posredne i neposredne diskriminacije sportista u obavljanju sportskih aktivnosti s obzirom na neko lično svojstvo, pol, status, opredeljenje ili uverenje, uključujući i diskriminaciju profesionalnih sportista i sportista koji žele to da postanu u pogledu zapošljavanja, zarade ili uslova rada, osim kada se pravljenje razlike, odnosno stavljanje sportiste u nepovoljniji položaj u odnosu na druge sportiste u istoj ili sličnoj situaciji temelji na samoj prirodi ili stvarnim i odlučujućim uslovima obavljanja određene sportske aktivnosti, a ciljevi koji se time žele postići jesu opravdani[13]. Ništave su odredbe ugovora kojima se utvrđuje diskriminacija sportiste. Takođe sportskoj organizaciji ili drugom pravnom licu koje prekrši zabranu diskriminacije može biti izrečena novčana kazna. Sportisti koji nema punovažno zaključen ugovor sa određenom sportskom organizacijom ne može biti sportskim pravilima uskraćeno pravo zaključenja ugovora o radu sa drugom sportskom organizacijom, odnosno prelazak u drugu sportsku organizaciju i nastupanje za nju na sportskim takmičenjima u svojstvu sportiste, uz plaćanje naknade sportskoj organizaciji iz koje odlazi od strane sportske organizacije u koju prelazi[14].
Na osnovu pismenog sporazuma između sportskih organizacija, profesionalni sportista može biti upućen u drugu sportsku organizaciju. Za upućivanje u drugu sportsku organizaciju potrebna je saglasnost sportiste. Zabranjeno je sportistu izložiti sportskim aktivnostima koje mogu da ugroze ili pogoršaju njegovo zdravstveno stanje[15]. Sportskom udruženju koje izloži sportistu ovakvim aktivnostima može se izreći novčana kazna. Sportista ne može jednostrano da istupi iz sportskog udruženja u slučaju kada se ugovorom obavezao da će ostati član do isteka određenog roka, osim ako je odlukom nadležnog suda ili odlukom sportskog arbitražnog suda, odnosno stalnog sportskog suda ili međunarodne sportske arbitraže ugovor raskinut, poništen ili je utvrđena njegova ništavost[16].
Angažovanje advokata ili sportskog agenta prilikom zaključenja ugovora nije obavezno. Međutim, ukoliko sportista želi da lično zastupa svoje interese prilikom pregovora, može biti teško održati objektivan pristup pregovaranju. Takođe pregovori za zaključenje mogu biti kompleksni i sportistima koji pregovaraju u svoje ime može nedostajati potrebno, pre svega pravničko, znanje i iskustvo, tako da se sportistima savetuje angažovanje advokata ili agenta prilikom zaključenja ugovora[17].
[1] Zakon o sportu, “Sl.glasnik RS”, br. 24/2011 i 99/2011 – dr. zakoni.
[2] Zakon o radu, “Sl. glasnik RS”, br3 24/2005, 61/2005, 54/2009 i 32/2013.
[3] Zakon o obligacionim odnosima “SL. list SFRJ“, br. 29/78, 39/85, 45/89 – odluka USJ i 57/89, „Sl. list SRJ“, br. 31/93 i „SL. list SCG“, br 1/2003 – Ustavna povelja.
[4] Zakon o sportu, “Sl.glasnik RS”, br. 24/2011 i 99/2011 – dr. zakoni, član 9.
[5] ibid. član 11.
[6] ibid. član 184.
[7] ibid.član 11
[8] Zakon o radu, “Sl. glasnik RS”, br3 24/2005, 61/2005, 54/2009 i 32/2013. član 31.
[9] Zakon o sportu, “Sl.glasnik RS”, br. 24/2011 i 99/2011 – dr. zakoni član 12.
[10] ibid. 184.
[11] ibid. član 16
[12] ibid. član 9.
[13] ibid. član 10.
[14] ibid.
[15] ibid. ćlan 20
[16] ibid. član 48.
[17] Adam Epstein, Sports Law, South-Western, Cengage learning, 2012. str 54.
[/av_textblock]
[av_textblock size=” font_color=” color=”][/av_textblock]
[av_social_share title=’Share this entry’ style=” buttons=” share_facebook=” share_twitter=” share_pinterest=” share_gplus=” share_reddit=” share_linkedin=” share_tumblr=” share_vk=” share_mail=”][/av_social_share]