[av_heading tag=’h3′ padding=’10’ heading=’Analiza strukture najvećih dužnika poreske uprave’ color=” style=” custom_font=” size=” subheading_active=” subheading_size=’15’ custom_class=”][/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Autor: Stefan Đerasimović
Reviziju sproveo: Đorđe Dotlić
[/av_textblock]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Poreska uprava Ministarstva finansija Republike Srbije objavila je 3. jula na svom internet sajtu spisak 500 najvećih poreskih dužnika u kategoriji pravnih lica i 500 najvećih dužnika u kategoriji preduzetnika.
Na osnovu letimičnog uvida u listu dužnika pravnih lica može se zaključiti da najveći broj dužnika čine preduzeća u stečaju, restrukturiranju, kao i ona koja su brisana iz evidencije Agencije za privredne registre, tj. ona nad kojima je okončan proces stečaja ili likvidacije. Tačna struktura je sledeća: preduzeća u stečaju ima 184 i ona čine 36,8% ukupnog broja dužnika, broj
preduzeća u restrukturiranju je 79 ili 15,8%, dok je broj brisanih preduzeća 124, odnosno 24,8%. Navedene tri grupe preduzeća zajedno čine 77,4% dužnika. Osim ovih kategorija, može se pronaći i određeni broj firmi u prethodnom stečajnom postupku (utvrđivanju osnova za pokretanje stečaja), likvidaciji, sa usvojenim planom reorganizacije, kao i javnih preduzeća. Ono što je takođe zanimljivo je da se na ovom spisku nalaze i pojedina solventna preduzeća, sa velikom izvoznom aktivnošću, poput „Simpa“ iz Vranja, koji se nalazi na visokom sedmom mestu po veličini duga, ili „Zastava oružja“ iz Kragujevca, koje se nalazi na takođe visokoj 11. poziciji. Prema visini duga prednjače četiri banke u stečaju i JP za podzemnu eksploataciju uglja „Resavica“. Što se banaka tiče, tri su nekadašnje velike državne banke ugašene nakon 2000. Najviše duguje „Beobanka A.D.“ – oko 26,5 milijardi dinara. Slede „Invest banka A.D.“ sa dugom od 19,9 milijardi dinara, privatna „Astra banka A.D.“ sa dugom od 17,2 milijarde dinara i „Beogradska banka A.D.“ koja duguje 14,4 milijarde dinara. Nakon njih dolazi gore pomenuto JP „Resavica“ sa dugom od 10,2 milijarde dinara, što znači da je dug 5 najvećih dužnika u kategoriji preko 10 milijardi din. sa ukupnim dugom od 88,4 milijarde din. Dakle, na 1% najvećih dužnika otpada oko 24,5% procenjenog ukupnog duga prema Poreskoj upravi od 360 milijardi dinara. U kategoriji visine duga od 2-10 milijardi dinara nalazi se 24 preduzeća ili 4,8% ukupnog broja dužnika; u kategoriji 1-2 milijarde din. nalazi se 31 firma, odnosno 6,2% dužnika; 67 preduzeća ima dug visine između 500 miliona i milijardu dinara, što čini 13,4%; 299 preduzeća ili 59,8% se nalazi u kategoriji 200-500 miliona dinara duga, dok preostalih 74 preduzeća ili 14,8% ima ispod 200 miliona dinara duga, s tim da najniže rangirano preduzećeima dug u visini od 174 miliona dinara.
Što se tiče geografske raspoređenosti dužnika, na osnovu reprezentativnog uzorka od 50 preduzeća dobijeni su veoma zanimljivi rezultati. Naime, može se primetiti izuzetno nisko učešće preduzeća iz Vojvodine, koje je u uzorku iznosilo 14% dužnika, što znači da na područje Centralne Srbije otpada čak 86% ukupnog broja najvećih poreskih dužnika. Sa pouzdanošću od 95% ocenjeno učešće preduzeća iz Vojvodine u skupu od 500 firmi kreće se u intervalu od 5- 23%, a učešće preduzeća iz Centralne Srbije nalazi se između 81% i 95%. U okviru Centralne Srbije, preduzeća iz Beograda čine većinu od 37,2% od ukupnog broja preduzeća u Centralnoj Srbiji, odnosno 32% na području cele Srbije. Slede preduzeća Zapadne Srbije sa učešćem od 27,9% u Centralnoj Srbiji i 24% na području cele zemlje. Na trećem mestu su preduzeća Južne Srbije sa učešćem od 18,6% u Centralnoj Srbiji i 16% u celoj zemlji. Očekivano, Beograd kao grad sa najrazvijenijom privredom i najvećim brojem firmi po zakonu verovatnoće ima i najviše dužnika, ali je zanimljiva činjenica da Vojvodina ima znatno efikasnija preduzeća, koja izrazito nesrazmerno učestvuju u broju dužnika, u poređenju sa veličinom teritorije, brojem stanovnika i preduzeća. U uzorku od 50 preduzeća izvučeno je čak 16 beogradskih i samo dva novosadska. Od manjih gradova, koji se ističu po broju loših firmi, mogu se izdvojiti Šabac, Smederevo, Zrenjanin, Loznica, Lebane, Vranje, Kragujevac itd. Kao najmanje razvijeni privredni regioni mogu se izdvojiti Zapadna i Južna Srbija.
Kada su u pitanju preduzetnici, apsolutnu većinu od 59,4% čine brisani preduzetnici, koji su prestali sa obavljanjem registrovane delatnosti, dok ostatak čine preduzetnici kojima je oduzet PIB, oni kod kojih je postupak žalbe u toku, kao i oni koji se nisu preregistrovali ili i dalje obavljaju svoju delatnost.
Posmatrano po visini duga, devet preduzetnika ili 1,8% ima dug veći od 100 miliona dinara, s tim da je najveći dug „Metalijum“ S.T.Z.R. u iznosu od 183,2 miliona dinara. Šesnaest preduzetnika ili 3,2% dužno je između 50 i 100 miliona dinara; 79 preduzetnika, odnosno 15,8% ima dug između 20 i 50 miliona dinara; 151 preduzetnik ili 30,2% duguje 10-20 miliona dinara; preostalih 245 preduzetnika, odnosno 49% duguje 5-10 miliona dinara. Što se tiče geografskog rasporeda, na osnovu uzorka od 50 preduzetnika može se konstatovati da vojvođanski preduzetnici učestvuju sa 24%, a preduzetnici iz Centralne Srbije sa 76%. Preduzetnici iz Novog Sada čine 12% dužnika Srbije, a čak 50% vojvođanskih dužnika. Beogradski preduzetnici čine 24% od ukupnog broja dužnika u Srbiji, a 31,5% dužnika u Centralnoj Srbiji. Učešće Zapadne i Južne Srbije je znatno niže nego u slučaju preduzeća, dok raste učešće Istočne Srbije. Od pojedinačnih gradova značajno je učešće Čačka, Ćuprije i Kragujevca.
Iz svega navedenog može se zaključiti da su najveći dužnici, u skladu sa očekivanim, preduzeća u stečaju, likvidaciji i restrukturiranju, kao i da je njihov najveći broj u Beogradu i ostatku Centralne Srbije, dok ih najmanje ima u Vojvodini, kao privredno najvitalnijem delu naše zemlje. Kada su u pitanju preduzetnici, geografski raspored je nešto ravnomerniji, što je i očekivano s obzirom na to da je mala privreda vitalna u svim delovima zemlje. I u ovom slučaju je primetna dominacija Beograda i Centralne Srbije, ali i znatno veće učešće Novog Sada, kao drugog grada po veličini u Srbiji, posebno u odnosu na ostatak Vojvodine.
[/av_textblock]
[av_social_share title=’Share this entry’ style=” buttons=” share_facebook=” share_twitter=” share_pinterest=” share_gplus=” share_reddit=” share_linkedin=” share_tumblr=” share_vk=” share_mail=”][/av_social_share]